Sprawy o ubezwłasnowolnienie to poważne sprawy, gdyż dotyczą istotnych praw człowieka tj. jego wolności. Dlatego też sprawy te są rozpoznawane przez Sądy Okręgowe, w składzie trzech sędziów.
Wniosek o ubezwłasnowolnienie może być złożony przez:
- małżonka osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie;
- krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo (dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie)
- przedstawiciela ustawowego;
- prokuratora;
Jeśli dana osoba ma przedstawiciela ustawowego, wówczas krewni tej osoby nie mogą złożyć wniosku do sądu o wszczęcie postępowania w przedmiocie ubezwłasnowolnienia. Przedstawicielem ustawowym są na przykład: rodzice sprawujący władzę rodzicielską nad niepełnoletnim dzieckiem, opiekun ustanowiony dla osoby małoletniej, opiekun ustanowiony dla osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej, kurator osoby częściowo ubezwłasnowolnionej.
Jak możesz w takim razie złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie danej osoby, jeśli nie należysz do osób uprawnionych? W takiej sytuacji należy zwrócić się do Prokuratora, aby ten podjął inicjatywę. Prokurator może uznać, że ubezwłasnowolnienie danej osoby jest konieczne ze względu na interes społeczny – wówczas on wystąpi do sądu z takim wnioskiem.