Pozbawienie władzy rodzicielskiej to wyjątkowa sytuacja, która może mieć miejsce, gdy rodzic nie spełnia swoich obowiązków wobec dziecka lub w inny sposób naraża jego dobro. Istnieją trzy główne przesłanki, na podstawie których sąd może podjąć decyzję o pozbawieniu władzy rodzicielskiej:

1. Trwała przeszkoda w wykonywaniu władzy rodzicielskiej

Do trwałych przeszkód zaliczają się sytuacje, w których rodzic nie jest w stanie sprawować opieki nad dzieckiem z przyczyn niezależnych, takich jak:

• pobyt w zakładzie karnym i brak zainteresowania dzieckiem,
• zamieszkiwanie za granicą, co uniemożliwia regularny kontakt z dzieckiem,
• długotrwała, poważna choroba, która wyklucza rodzica z codziennego życia dziecka.

2. Nadużywanie władzy rodzicielskiej

Z nadużyciem władzy rodzicielskiej mamy do czynienia, gdy rodzic wykorzystuje swoją pozycję do działań szkodliwych dla dziecka, np.:

• nadużywanie alkoholu lub środków odurzających,
• utrzymywanie się z przestępstw, takich jak kradzieże,
• stosowanie przemocy wobec dziecka lub innych osób, w tym wobec drugiego rodzica, zwłaszcza w obecności dziecka,
• manipulowanie dzieckiem, nastawianie go negatywnie wobec drugiego rodzica.

3. Rażące zaniedbanie obowiązków rodzicielskich

Jest to jedna z najczęstszych przyczyn pozbawienia władzy rodzicielskiej. Za rażące zaniedbanie uważa się sytuacje, w których rodzic nie wywiązuje się ze swoich podstawowych obowiązków, takie jak:

• uchylanie się od płacenia alimentów,
• brak zainteresowania dzieckiem, jego zdrowiem, edukacją czy rozwojem,
• brak kontaktu z dzieckiem, co może wpływać negatywnie na jego emocjonalny rozwój,
• ignorowanie drugiego rodzica w sprawach dotyczących dziecka, co uniemożliwia podejmowanie wspólnych decyzji, np. w sprawach edukacyjnych czy zdrowotnych.

Dlaczego sąd decyduje o pozbawieniu władzy rodzicielskiej?

Sąd podejmuje decyzję o pozbawieniu władzy rodzicielskiej wyłącznie w interesie dziecka. Wiele codziennych decyzji wymaga zgody obojga rodziców, np. zapisanie dziecka do szkoły, wyrobienie paszportu lub upoważnienie osoby trzeciej do odbierania dziecka z placówki edukacyjnej. Gdy jeden z rodziców nie współpracuje lub nie wyraża zgody bez uzasadnionych powodów, sąd może uznać, że brak jego władzy rodzicielskiej będzie lepszym rozwiązaniem dla dobra dziecka.